Oznaczenia szlaków turystycznych – jak czytać i rozumieć oznakowania tras?

Oznaczenia szlaków turystycznych. Jakie trasy w Polsce są oznakowane?

Żeby przejść do omówienia oznaczeń szlaków, niezbędne jest ich rozróżnienie. Pierwsze oznaczenia szlaków w Polsce, jak łatwo się domyślić, powstały w Tatrach. Wymagający teren sprawił, że postanowiono ułatwić wędrówkę osobom wyruszającym w góry. To znacznie wpłynęło nie tylko na komfort wypraw, ale przede wszystkim na ich bezpieczeństwo. Oznaczenia szlaków turystycznych zostały z czasem rozprzestrzenione na inne tereny i aktywności. Dziś, oprócz szlaków pieszych, wyróżniamy jeszcze szlaki rowerowe, narciarskie, kajakowe i konne.

Wybierając aktywne formy wypoczynku, powinieneś wiedzieć czym różnią się poszczególne oznaczenia szlaków turystycznych i o czym konkretnie informują. Pamiętaj, że szlaki turystyczne nie są wyznaczane przypadkowo. Prowadzą w ciekawe miejsca i łączą się z innymi szlakami. Dzięki tej wiedzy możesz zoptymalizować wyprawę i maksymalnie wykorzystać czas przeznaczony na wypoczynek w terenie.

Szlaki piesze

Szlaki piesze w Polsce znakowane są przez Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oznaczenia szlaków górskich składają się z trzech pasów – zewnętrzne są białe, a środkowy zawiera kolor oznaczający typ trasy. Utarło się, że określają one trudność poszczególnych szlaków. A oto co w rzeczywistości oznaczają kolory szlaków pieszych:

• czerwony – to kolor zarezerwowany dla szlaku głównego, który wyróżnia się największymi atrakcjami znajdującymi się w danej okolicy,
• niebieski – oznacza drugi co do ważności szlak w regionie, wybierając go, musisz liczyć się z przebyciem długich odległości,
• zielony – prowadzi do charakterystycznych miejsc, jest zazwyczaj krótki, często pełni funkcję łącznika między innymi trasami,
• żółty – to szlak łącznikowy lub dojściowy,
• czarny – to szlak oznaczający najkrótszą drogę do danego punktu lub łącznikowy.

Kolory szlaków turystycznych pieszych nie mają więc związku z ich trudnością. Są też umowne, co oznacza, że mogą zdarzyć się odstępstwa od przypisanych im znaczeń.

Na szlakach pieszych spotkasz też inne cenne oznaczenia, które pomogą Ci w organizacji wędrówki. Takie jak:

• koło w kolorze szlaku na białym tle – oznacza początek lub koniec szlaku,
• znak skrętu – może mieć załamanie pod kątem 90 lub 135 stopni,
• biały wykrzyknik – to informacja przed miejscem mniej widocznym np. ukrytym zakrętem,
• tabliczki z opisem szlaku – informujące ile czasu zajmie dotarcie do danego punktu.

Szlaki rowerowe

Jeśli planujesz poruszać się nie pieszo, a na dwóch kołach to powinieneś zwracać uwagę na oznakowania szlaków rowerowych. Wskazują one trasy przystosowane do jazdy. Wybierając je, unikniesz zaskoczeń związanych z trudną nawierzchnią, nierównościami czy stromymi podjazdami lub zejściami.
Szlaki rowerowe oznaczone są białym kwadratem, na którym widnieje czarny symbol roweru. Pod nim jest pasek w kolorze szlaku. Jeśli natkniesz się na znaki przedstawiające zielony rower wpisany w kwadrat o tym samym kolorze, oznacza to, że znajdujesz się na szlaku międzynarodowym prowadzącym również przez Polskę. Zostały one wycofane w 2013 r., jednak w praktyce wciąż można spotkać je wzdłuż rowerowych tras.

W tym samym roku zostały wprowadzone nowe oznaczenia z czarnym rowerem umieszczonym na pomarańczowym odblaskowym tle. Nie dotyczą one jednak tylko szlaków międzynarodowych, ale też polskich, ponadregionalnych o wysokich parametrach technicznych nawierzchni.

Szlaki narciarskie

Również dla miłośników narciarstwa istnieją specjalne oznakowania szlaków.
Oznacza się je za pomocą trzech poziomych pasków. Zewnętrzne są pomarańczowe, a środkowy może być czerwony, zielony, niebieski lub czarny. W przeciwieństwie do oznaczeń szlaków pieszych, kolor szlaku narciarskiego jest informacją o stopniu trudności. Trzy stopnie trudności szlaków narciarskich przedstawiają się następująco:

1. niebieski, stopień trudności A – łatwy
• Trasa zjazdowa o średnim nachyleniu 21% (12°), maksymalne nachylenie 30% (17°).
• Trasa biegowa o maksymalnym stopniu nachylenia w profilu podłużnym do 10%, maksymalna długość do 10 km lub maksymalna różnica poziomów na 1 km do 40 m, brak odcinków z trudnymi podejściami i zjazdami, brak nachylenia poprzecznego.
2. czerwony, stopień trudności B – trudny
• Trasa zjazdowa o średnim nachyleniu 29% (16°), maksymalne nachylenie do 40% (22°).
• Trasa biegowa o maksymalnym stopniu nachylenia w profilu podłużnym do 20%, maksymalna długość do 20 km lub maksymalna różnica poziomów na 1 km do 80 m, nieliczne odcinki z trudnymi podejściami i zjazdami.
3. czarny, stopień trudności C – bardzo trudny
• Trasa zjazdowa o średnim nachyleniu powyżej 29% (16°), maksymalne nachylenie powyżej 40% (22°).
• Trasa biegowa o maksymalnym stopniu nachylenia w profilu podłużnym do 20%, maksymalna długość do 20 km lub maksymalna różnica poziomów na 1 km do 80 m, liczne odcinki z trudnymi podejściami i zjazdami.

Wybierając się na narty, możesz więc łatwo dopasować trasę do swoich umiejętności, kondycji i potrzeb.

Szlaki konne

Szlaki jeździeckie oznakowane są pomarańczowym symbolem na białym kwadratowym tle. Ze względu na niewielką liczbę tras konnych w Polsce, nie stosuje się zazwyczaj innej kolorystyki. Zdarzają się jednak od tego odstępstwa w miejscach zlokalizowanych niedaleko dużych stadnin.

Trasę konną rozpoczyna biały kwadrat z pomarańczowym kołem. Znak skrętu oznaczony jest białym kwadratem z paskiem zagiętym pod kątem 90 lub 135 stopni. Dodatkowo na samym skręcie umieszczana jest pomarańczowa strzałka na białym kwadracie.

Znak końca trasy konnej sygnalizuje pomarańczowe kółko w czarnej obwódce na białym tle.

Szlaki wodne

Podczas spływu kajakowego bardzo ważne jest zrozumienie oznakowań szlaków wodnych. Informują one o odległości, polu biwakowym czy miejscach przystankowych. Znaki na szlakach wodnych określają też trudność, atrakcyjność i uciążliwość danej trasy. Mają one przypisaną konkretną liczbę gwiazdek. Jedna gwiazdka charakteryzuje malowniczą i zróżnicowaną pod względem trudności trasę. Dwie gwiazdki to szlak zróżnicowany, a szlak, któremu przydzielono trzy gwiazdki, wyróżnia się dużym stopniem trudności z wieloma przenoskami i zakrętami.

Wybór odpowiedniej trasy

Wiedząc już, co oznaczają oznaczenia szlaków turystycznych, możesz zaplanować aktywny weekend, podczas którego będziesz odkrywać nowe tereny. Niezależnie od tego, czy planujesz wędrówkę po górach, rowerową wyprawę czy rodzinny spływ kajakowy, kluczowy jest wybór optymalnej trasy. Optymalnej, czyli dopasowanej do kondycji nie tylko Twojej, ale każdego z uczestników. Weź pod uwagę panujące warunki pogodowe, odległość między możliwymi miejscami postoju i odpoczynku. Wybierz trasę, którą pokonasz z zapasem kilku godzin przed zapadnięciem zmroku, na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń. Zabierz ze sobą mapę regionu, na której naniesione będą szlaki.